Sosyal Bilimler Bülten #06
Sosyal Bilimler Bülten #06
Sosyal Bilimler'in Gündemi
Filmlerde aksiyon, gerilim ve iyi hissettiren romanslardan çok daha fazlası vardır ve her zaman da olmuştur. Bu tür filmlerde mutlaka yanlış bir şey olduğundan değil -her tür filmin mükemmel, korkunç ve orta hâlli örnekleri vardır- ve gerçeklerden kaçmanın (escapism) cazibesini asla küçümsememeliyiz. Ancak hayatta gerçeklerden kaçmanın ötesinde şeyler de vardır ve filmler de bunu yansıtmıştır. Gündelik hayatın gerçekleri üzerine kafa yoran, dünyaya merak ve şefkatle bakan ve onu tasvir eden sinemacılar her zaman var olmuştur. Eğer bir film doğru kişilerin elinde çıkmışsa bize duygusal, entelektüel, kültürel ve felsefi olarak temas edebilir; ana akım ‘ürün’ adeta bir seri üretim bandı üzerindeymişçesine durmadan üretilir, varoluş nedeni sanatsal değer değil, kârdır. Eğer bir başka romantik komedi ya da süper kahraman filmini izlerken o sinir bozucu déjà vu hissini yaşadıysanız, dışarıda başka neler olduğunu merak ediyor olabilirsiniz. Bununla birlikte, belki de nereden başlayacağınızdan emin değilsiniz -eğer öyleyse,- Geoff Andrew'in kaleme aldığı ve Talha Dereci'nin Türkçeye çevirdiği ❝İzlenebilecek Harika Filmler Nasıl Bulunur?❞ başlıklı rehber metin tam size göre.
Akademik Dünyadan Gündemler
#01 İnternetin bir "özgürleşme" teknolojisi olarak ilk dönemlerdeki beklentileri, otoriter hükümetler ile sansür ve dijital baskıyı aşmak isteyenler arasında birbirini güçlendiren bir kontrol, yenilik, direniş ve karşı yenilik sarmalına dönüşmüştür. Bu sarmal, en dayanıklı sansür mekanizmalarının bile etrafından dolaşmaya karşı savunmasız olduğunu yansıtmaktadır ki bu da vatandaşların çağdaş çevrimiçi iletişim deneyimini göstermek açısından kilit bir olgu hâline gelmiştir. Bununla birlikte, otoriter koşullarda bireylerin sansürü aşma teknolojilerini (censorship circumvention technologies) kullanmalarının altında yatan motivasyonları ve nelerden etkilendiklerini inceleyen çalışmalar henüz yeterince gelişmemiştir. Ayşenur Dal ve Erik C. Nisbet'in çalışmasında, devlet destekli politik kimliğin ve medya özgürlüğüne ilişkin tutumların, İran'ın otoriter bir ağ yapısına sahip olduğu bir ortamda sosyal medyaya ve diğer çevrimiçi içerik formlarına erişmek için sansürü aşma teknolojilerinin kullanılması durumunda sansüre karşı motivasyonel direnci nasıl etkilediğine dair teorik bir model sunuluyor. Bulgular; İran'daki rejim ideolojisinin, medya özgürlüğü algılarını ve insanların buna motive edilmiş direniş biçiminde nasıl tepki verdiklerini değiştirerek sansürü aşma teknolojisi kullanımını dolaylı olarak etkilediğini göstermektedir. Yazarlar, ağ bağlantılı otoriter ortamlarda sosyal medya ve çevrimiçi içerik sansürüne karşı direnç için teorik ve politika ile ilgili çıkarımları tartışmaktadır.
#02 Stalking, ısrarlı istenmeyen davranışlarla karakterize edilir ve mağdurların yaşamlarını bozabilir. Yaygınlığı zamanla artmaktadır. Portekiz'de ısrarlı takibin yakın zamanda suç sayılması ve az çalışılmış bir olgu olması nedeniyle, Marlene Matos'un sorumlu yazar olduğu çalışmanın amacı polis memurlarının yakın ilişki ayrılığı sonrası ısrarlı takip hakkındaki algılarını değerlendirmektir. Yazarlar, "Tacizin Makul Algılanması" anketinin bir uyarlamasını geliştirdi ve şiddet ile mağdur ve failin cinsiyetinin manipüle edildiği taciz senaryolarını tanımlayan örnekler kullandı. Şiddetin yanı sıra mağdurun ve failin cinsiyetinin ana etkileri, ısrarlı takip ve şiddeti, suçluluk, mağdur uyarısı, şiddet korkusu, mağduru suçlama ve müdahale ihtiyacı algılarında önemli denek içi değişkenlerdir. Katılımcıların cinsiyeti, önceki eğitimleri ve ısrarlı takip ile ilgili kişisel ve/ya mesleki deneyimleri de katılımcıların algıları açısından önemli değişkenlerdir. Bulgular, toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının hâlen devam ettiğini ve polis memurlarının eğitimi ve müdahalesi açısından önemli sonuçlar doğurduğunu göstermektedir.
Gastronomi Notları
Dünyanın dört bir yanındaki üzüm yetiştiricileri ve şarap üreticileri, asmaların orman yangınlarından kaynaklanan dumana maruz kalmasının bileşimsel ve duyusal sonuçlarını hafifletmek için stratejiler aramaktadır. K. L. Wilkinson'ın sorumlu yazar olduğu çalışmada, duman kaynaklı uçucu fenollerin üzümler tarafından emilimini ve buna bağlı olarak şaraptaki dumanlı, küllü karakterlerin yoğunluğunu azaltmak için koruyucu örtü olarak aktif karbon kumaşların kullanımı değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonucuna göre aktif karbon kumaşlar Mataro üzümlerini ve şarabını dumana maruz kalmaktan başarıyla korumuştur. Çalışma; dünya çapında üzüm ve şarap üreticileri için büyük bir endişe kaynağı olan duman lekesinin üstesinden gelmek için umut verici yeni bir teknoloji ortaya koymaktadır.
Aşçılık Okulunda Öğrendiğim ve Her Ev Aşçısının Bilmesi Gereken Hayat Değiştiren 10 Ders
Yazan: Maki Yazawa, Çeviren: Talha Dereci
Mise en Place Mutfakta Başarının Anahtarıdır
Aşçılık okulunun ilk günlerinde öğreneceğiniz en önemli derslerden biri, Fransızca "her şeyi yerine koymak" anlamına gelen mise en place'in önemidir. Bu, hazırladığınız tüm malzemeleri organize etme ve tarif için tüm öğelerin kolayca erişilebilir ve kullanıma hazır olmasını sağlama eylemini ifade eder. Örneğin, omlet yapıyorsanız, peynir, jambon ve biber gibi dolgu malzemeleriniz siz daha ocağı açmadan önce önceden rendelenmiş, doğranmış ve kıyılmış olmalıdır. Pişirmeden önce malzemelerinizi hazırlamaya yönelik bu basit eylem, tarifi hazırlamak için gereken tüm malzemelere sahip olduğunuzdan emin olmanız için hayati önem taşır. Bu şekilde, kalan soğanları doğrarken yemeğinizden uzaklaşmanız ve balığınızı fazla pişirme riskiyle karşı karşıya kalmanız gerekmez. Bu basit ama etkili yöntem başlangıçta zaman alıcı gibi görünebilir, ancak uzun vadede size çok zaman kazandıracaktır.
Tezgah Kazıyıcılar Yalnızca Fırıncılık İçin Değildir
Kesme tahtanızın üzerindeki eşyaları toplamak için kullanılan bir faraş düşünün. En sevdiğimiz aletlerden biri olan tezgah sıyırıcısının arkasındaki fikir temelde budur. Yaygın inanışın aksine, tezgah kazıyıcı (tezgah bıçağı, tahta kazıyıcı veya hamur kesici olarak da bilinir) sadece fırıncılık için değildir. Yapışkan bir hamuru kesme tahtanızdan sıyırma kabiliyetine veya hamur parçalarını ayırmak için kullanılan keskin kenarına ek olarak, tezgah sıyırıcı, doğranmış öğeleri tavanıza veya kasenize aktarmak için kesme tahtanızda toplamak için mükemmel bir araçtır. Az miktarda doğranmış havucu tahtanızdan tehlikeli bir şekilde kaldırmak için keskin bıçağınıza güvenmek yerine, bir tezgah kazıyıcı, malzemeleri mutfağınızın zeminini kirletmeden bir yerden başka bir yere taşımak için size daha geniş bir yüzey alanı sağlar.
Bıçak Ne Kadar Keskinse O Kadar İyi
Son derece keskin bir bıçak, yemek yapmayı öğrenirken kullanması en korkutucu aletlerden biri olabilir, ancak gerçekten: bıçak ne kadar keskinse o kadar güvenlidir. Kör bir bıçakla kesmeye çalışmak daha fazla güç ve çaba gerektirir ve bu da acil servise istenmeyen bir yolculuğa neden olabilir. Bıçağınızı bileme taşı veya bileme çeliği ile bileyerek kazaları önleyin, böylece dilimleme sırasında kayma olasılığını azaltın ve bir hazırlık ustası gibi görünmenizi sağlamak için daha düzgün kesimler oluşturmanıza yardımcı olun.
Temizle, Temizle, Temizle...
Şef eğitmenimin okuldaki ilk günlerimizde vurguladığı bir şey varsa, o da ilerledikçe temizlemenin önemiydi. Bunu evde kolayca yapabilmenizin bir yolu, tezgahın üzerine büyük bir kase koymak ve yemek pişirirken onu atık kabı olarak kullanmaktır. Yemek pişirmeyi bitirdiğinizde atıklarınızı ve kabuklarınızı kolayca kompostonuza veya çöpe atmak için hızla atın. Ayrıca, kirli bulaşıkların birikmesine ve çalışma alanınızı dağıtmasına izin vermeyin. Temiz bir pişirme ortamı yaratmak için bulaşık makinesini doldurmak ve tezgahınızı silmek için birkaç dakikanızı ayırmanız yeterli.
Buzdolabınızı Düzgün Düzenleyerek Çapraz Kontaminasyonu Önleyin
Profesyonel bir "walk-in"e (bir restorandaki "walk-in buzdolabı"nın kısaltması) girerseniz, rafların pişirme sıcaklığına göre düzenlendiğini görürsünüz. Bu, herhangi bir çapraz kontaminasyonu önlemek ve tüketildiğinde gıda kaynaklı hastalıklardan kaçınmak için yapılır. Bu basit ama potansiyel olarak hayat kurtarıcı tekniği evinizdeki buzdolabını yukarıdan aşağıya doğru düzenleyerek uygulayın: yemeye hazır yiyecekler veya tamamen pişmiş yiyecekler (kek, elma, peynir gibi) üstte, çiğ deniz ürünleri, balık veya yumurta, çiğ biftek, çiğ domuz eti, çiğ kıyma ve son olarak çiğ kümes etleri altta.
Yiyeceklerinizi Doğru Şekilde Çeşnilendirin (Tuz Her Şeydir)
Yetersiz terbiye edilmiş bir yemeği servis etmek gibi acemice bir hata yapmayın. Nasıl mı? Sürekli olarak yemeğin tadına bakmanız gerekir. Pişirirken yemeği denemek için kullanabileceğiniz bir kap tadım kaşığı ayırın ve herhangi bir çapraz bulaşma olasılığını önlemek için kirli, kullanılmış kaşıklarınızı bir kenara koyduğunuzdan emin olun. Yemeğinizin tadı yavansa, muhtemelen daha fazla tuz ekleyerek bunu düzeltebilirsiniz. Ayrıca, yemeğinizi aşırı tuzlamaktan kaçınmak için tuzu bir kerede değil, gerektiği kadar yavaş yavaş ekleyin. Eşit bir dağılım için tuzu yemeğin 30 ila 45 cm. üzerinden serpin.
Sıcaklık Lezzeti Etkiler
Elbette kulağa basit geliyor, ancak sıcak servis edilmesi gereken yiyecekleri sıcak servis etmek, ılık (veya daha kötüsü soğuk) servis edilmesinden katlanarak daha lezzetli olacaktır. Araştırmalara göre, yiyeceklerin sıcaklığı arttığında beyne daha güçlü bir elektrik sinyali gönderilir ve bu da tat ve lezzeti artırır. Soğuk yemek servis etmek gibi çok yaygın bir hatadan kaçının; misafirleriniz (ve kendi damak tadınız) size teşekkür edecektir.
Kızartmadan Önce Etlerinizi Kurutun
Ealtın sarısı mükemmellikte düzgün bir şekilde kızartmak için, kızartmadan önce etlerinizi, kümes hayvanlarınızı ve deniz ürünlerinizi bir kağıt havluyla iyice kuruladığınızdan emin olun. İster biftek kızartıyor ister tavada lezzetli bir şekilde kızartılmış tavuk yapmaya hazırlanıyor olun, kızartma ile ilişkili kızarmış, umami açısından zengin lezzeti veren amino asitlerin yeniden düzenlenmesi ve şekerlerin azalması olan "esmerleşme reaksiyonu" olarak da bilinen Maillard reaksiyonunu teşvik etmek için dış yüzeyi kurulamak isteyeceksiniz. Proteininizi düzgün bir şekilde kurulamanız bu reaksiyonun başlamasına yardımcı olacak ve daha homojen pişmiş bir dış yüzey sağlayacaktır.
Sabır Bir Erdemdir... Özellikle Mutfakta
Sabır, başarılı bir pişirme seansı için kesinlikle önemli bir bileşendir. Ne kadar cazip olursa olsun, kızartma sırasında etinize dokunmayın. Bir kabuk oluşturma şansı bulmadan veya Maillard reaksiyonu pişirme sürecini tamamlamadan proteininizi hareket ettirmek, yemeğinizin lezzetli bir şekilde kızarmasını engelleyecektir. Etiniz tamamen piştiğinde doğal olarak tavadan ayrılacaktır. Ayrıca pişme derecesini kontrol etmek için yemeğinizi kesmekten kaçının; bunun yerine bir gıda termometresi kullanın. Son olarak, pişirme sırasında fırının kapağını açmayın, çünkü bu fırınınızdaki sıcaklığı düşürecektir (fırın ışıkları ve pencereleri bunun için yapılmıştır).
"İlk Giren İlk Çıkar" (FIFO) Yöntemini Evde Uygulayın
"İlk Giren İlk Çıkar" (FIFO) yöntemini uygulayarak evde gıda israfını önleyin. Bu, en eski malzemelerin ve ürünlerin ilk önce kullanılması fikrini ifade eder. Bu tekniğe bağlı kaldığınızdan emin olmak için eski ürünleri buzdolabınızın veya kilerinizin ön tarafına, daha kolay erişilebilecekleri yerlere yerleştirin. Unutulmuş veya ihmal edilmiş ürünlerin birikmesine neden olabilecek aşırı kalabalık bir buzdolabını önleyecek ve bunun yerine eski ürünleri atmak zorunda kalmadan önce pişirmek için kullanacaksınız.
Sosyal Bilimler Müzik
Sosyal Bilimler‘de yeni bir müzik listesi.
Albümün Adı: Evinde Hissettiğin Yer
Albümün Süresi: 1 Saat, 1 Dakika (15 Parça)
Albümün Açıklaması: “Et loin de tout, loin de moi / C'est là que tu te sens chez toi / De là que tu pars, où tu reviens chaque fois / Et où tout finira” [Ve her şeyden uzakta, benden uzakta / Kendini evinde hissettiğin yer orası / Gittiğin yerden, her seferinde geri döndüğün yere / Ve her şeyin biteceği yere] —Jean-Jacques Goldman
Albüm Kapak Resmi: Nikita Kulikov
Listeyi Spotify üzerinden dinleyebilirsiniz.
Eski Müzik Listeleri
Kapatırken...
Türkiye'de sosyal bilim odaklı yayıncılık hiçbir zaman kolay olmadı, bugün de değil. Bizlere bu meşakkatli yolda destek olmak isterseniz (abone değilseniz) e-posta bültenimize buradan abone olabilir ve etrafınızdakilere bulten.sosyalbilimler.org üzerinden abone olmalarını dile getirebilirsiniz. Ve elbette Web, Twitter, Facebook, Instagram ve Telegram üzerinden bizleri takip edebilirsiniz.
Haftaya pazar görüşmek dileğiyle!