Sosyal Bilimler Bülten #01
Sosyal Bilimler Bülten #01
Sosyal Bilimler'in Gündemi
0️⃣1️⃣ Brooking Enstitüsü’nden Vanessa Williamson şöyle bir tweet attı: “Biliyor musunuz? Bağış yapmaktan daha iyi bir yol var. Vergiler.” Williamson sonraki tweetlerinde ise “vergilerin kamusal fon olduğu, zenginlerin kaprislerine göre de taksim edilemeyeceği” yönünde açıklamalarda bulundu. David S. D'Amato ise şunları söylüyor:
Eğer Williamson’un vergiler ve demokratik süreçle ilgili varsayımlarını kabul edersek, endişeleri hiç de yersiz değildir. Görünüşe göre yoksul ve muhtaçları küçük bir grup kalantorun öngörülemez kaprislerine adeta terk eden sosyal ve ekonomik bir sistem, iyi finanse edilmiş bir güvenlik ağı içinde, demokrasi yoluyla hesap verilebilir hale getirilen bir sistemden daha bayağı görünüyor. Amma velâkin sorunu ortaya çıkaran varsayımlar bunlardır, çünkü ne vergilendirme ne de demokrasi Williamson’un düşündüğü kadar dokunulmaz değildir.
David'in yazısını Serkan Koca Türkçeye çevirdi: ❝Vergiler Bağışların Yerini Tutar mı?❞
0️⃣2️⃣ Tartışmak zordur. Muhtemelen çığırından çıkan bir tartışma yaşadınız. Belki de karşınızdaki kişi genel bir iddianın kesin kanıtı olarak bir anekdot anlatmış, sizi aptal yerine koymak için gerekçelerinizi yanlış aktarmış, size çirkin yakıştırmalarda bulunmuş ya da tartışan insanların yapma eğiliminde olduğu diğer saymakla bitmeyecek şeylerden herhangi birini yapmıştır. Bu deneyimler kısmen insanların tartışmayı hasmane ve entelektüel açıdan verimsiz —kaçınılması gereken bir şey olarak görmelerinin nedenidir.
İyi tartışmak sadece kazanmakla ilgili değildir. Felsefi bir yaklaşım, sizin ve karşınızdakinin bundan çok daha fazlasını elde etmesine yardımcı olacaktır.
Scott Aikin & John Casey'in yazısını Talha Dereci Türkçeye çevirdi: ❝Nasıl Daha İyi Argümanlar Üretebilirsiniz?❞
0️⃣3️ 1975 yılında, Stanford Üniversitesi’ndeki araştırmacılar bir grup lisans öğrencisini intiharla ilgili bir çalışmaya davet etti. Onlara iki parça hâlinde yazılmış intihar notları sunuldu. Her bir çiftte notlardan biri rastgele, diğeri ise intihar etmiş bir kişi tarafından yazılmıştı. Öğrencilerden, gerçek notlarla sahte olanları ayırt etmeleri istendi. Bazı öğrenciler bu görev için kendilerinin bir dahi olduğunu keşfetti. Yirmi beş not arasından gerçek olanı yirmi dört kez doğru teşhis etmiş, diğerleri ise çaresiz olduklarını görmüşlerdi. Gerçek not yalnızca on örnekte tespit edilmişti. Psikolojik çalışmalarda sıklıkla görüldüğü üzere, tüm bu senaryo bir düzmeceydi. Notların yarısı gerçek olmasına rağmen -Los Angeles County otopsi bürosundan alınmıştı- puanlar hayaliydi. Kendilerine neredeyse her zaman haklı oldukları söylenen öğrenciler, ortalamaya bakıldığında, kendilerine çoğunlukla haksız oldukları söylenen öğrencilerden daha ayırt edilebilir değildi.
İnsan zihni hakkındaki yeni keşifler aklın sınırlarını gösteriyor. İnsanların övündüğü akıl yürütme yetisi, doğru düşünmekten çok tartışmaları kazanmakla ilgili olabilir.
Elizabeth Kolbert'in yazısını Talha Dereci Türkçeye çevirdi: ❝Gerçekler Neden Fikirlerimizi Değiştirmez?❞
Akademik Dünyadan Gündemler
0️⃣1️⃣ Pandemi boyunca Twitter'da farklı COVID-19 komplo teorilerinin tartışılmasındaki değişiklikleri analiz eden bir akademik çalışmada; Ocak 2020 ile Kasım 2021 arasında komplo teorileri tartışmalarıyla ilişkili 1,3 milyon tweetten oluşan bir veri seti toplanmış. Veri seti sekiz komplo teorisiyle ilgili tweetleri içeriyor: 5G, Big Pharma, Bill Gates, biyolojik silah, mübalağa, FilmYourHospital, genetiği değiştirilmiş organizma (GDO) ve aşı komplosu. Çalışma, birçok insanın yeni, beklenmedik ve anlaşılmaz risklere karşı komplo anlatılarına başvurarak tepki verdiğini dile getiriyor.
0️⃣2️⃣ Kamusal söylemde kabalık önemli bir endişe kaynağıdır. Ancak, kavramın tanımları birbirinden farklı ve karşılaştırılması zor. Vatandaşların kabalık algılarına dayalı bir yaklaşım benimseyen bir araştırma, üç boyutlu bir siyasi kabalık modelini uygulamalı olarak test ederek bu sorunu ele almaktadır. Belirli türdeki kaba söylemlere ilişkin algılardaki farklılıkları izlemek amacıyla 797 öğrenciyle yapılan anketin bulguları, politik kabalığın üç boyutlu bir kavramdan, yani "kabalık," "bireysel itibarsızlaştırma" ve "kurumsal itibarsızlaştırma" olarak kabalıktan oluştuğunu göstermektedir.
0️⃣3️ Kendini yaralama, özellikle gençler arasında yaygın olan tehlikeli ve giderek yaygınlaşan bir davranıştır. Bununla birlikte, kendine zarar veren kişilere yönelik köklü bir toplumsal damgalama söz konusu ve kendine zarar veren kişiler profesyonel yardım alma ya da deneyimlerini başkalarına anlatma konusunda isteksiz davranmaktadır. Malezya örneğinde gerçekleştirilen araştırma kendini yaralamayı çevreleyen yaygın mitleri çürüterek damgalamayla mücadele etmeyi ve yardım arama davranışını teşvik etmeyi amaçlamaktadır.
0️⃣4️⃣ Sinirbilimci Eti Ben Simon'un araştırmasına göre, uykusuzluk beynin sosyal hayatımızı ve diğer insanlarla ilişki kurma becerilerimizi etkileyen bölümlerini de zayıflatıyor. Örneğin, daha az uyuyan insanların başkalarına yardım etme olasılığı daha düşük. Kötü uykunun sosyal sonuçlarının neler olduğunu ve iyi uykunun refah için nasıl kullanılabileceğini hakkında Simon ile yapılan ilginç bir söyleşi.
0️⃣5️⃣ Dini inançlardaki kültürler arası farklılıklar göz önünde bulundurularak, Müslüman Türk yetişkinlerden oluşan bir örneklemde, çocuklukta maruz kalınan kötü muamele ile tanrı imajı arasındaki ilişki ve benlik saygısının aracı rolü araştırılmış. 802 katılımcı Çocukluk Çağı Travma Anketi-Kısa Formu, Tanrı Algısı Ölçeği ve Benlik Saygısı Ölçeğini doldurmuştur. Bulgular, tüm çocukluk çağı kötü muamele alt tiplerinin olumsuz tanrı imajını yordadığını ve benlik saygısının her bir kötü muamele alt tipinin tanrı imajı üzerindeki olumsuz etkilerinin bir kısmına aracılık ettiğini ortaya koymuş. Çalışmada ayrıca, duygusal ihmalin olumsuz tanrı imajının en belirgin yordayıcısı olduğu ve bunu duygusal istismarın izlediği bulunmuş. Bağlanma teorisine dayanarak, çocuklukta kötü muamelenin duygusal bileşeninin Müslüman yetişkinlerin Tanrı ile ilişkilerinde daha uzun süreli olumsuz sonuçlar doğurduğu sonucuna varılmış.
EK BİLGİ: Bağlanma teorisi (attachment theory), insanlar arasındaki ilişkilerle ilgili psikolojik, evrimsel ve etolojik bir teoridir. En önemli ilkesi, küçük çocukların normal sosyal ve duygusal gelişimleri için en az bir birincil bakıcı ile ilişki geliştirmeleri gerektiğidir. Teori psikiyatrist ve psikanalist John Bowlby tarafından formüle edilmiştir.
Yeni Çıkan Kitap
İsmail Gezgin
Gılgamış: Tabletler Ne Anlatır? (Homo Sapiens’in İlk Trajedisi)
Redingot Kitap, Ekim 2022, 240 Sayfa
Homo sapiens’in bitmez yolculuğu, “insan nedir?” sorusunun peşinde cereyan eder çünkü bilmek insanın varlık halidir. O, dünyayla ve diğerleriyle ilişkisini bilmek üzerinden kurar. Sapiens’in bilme arzusu ilkin kendine yöneliktir, kendini bilmektir. Gılgamış miti, uygarlığın kurucusu Homo sapiens’in öyküsünü anlatır. Tabletler üzerine şiir biçiminde kazınmış bu metin, birkaç bin yıl öncesi iktidarının hakikat rejimleriyle üretilen ve Mezopotamya insanının zihnini işgal eden evren algısının kurucu mitidir. Bunca zamandır canlılığından hiçbir şey kaybetmeden hayatta kalması, onun ilk örnek mit oluşundan kaynaklanır. Çünkü o günden bu yana yaşamı biçimlendiren temel paradigma aynıdır. Ölümsüzlük arayışı, uygarlığın kurucularının hedefindedir ve sonsuz yaşama duyulan arzu da bakidir. Homo sapiens’in, yani “bilen insanın” arzularının sözcülüğünü, her şeyi bilen ve gören Gılgamış üstlenir. Her şeyi bilen ve görenin bu mitin sonunda bilip gördüğü şey; ölümün kaçınılmazlığı ve doğru yaşamın bu bilginin üzerine kurulması gerekliliğidir. Gılgamış miti ismiyle dahi uygar insanın en eski öyküsü tanımını hak eder. Bu kitap, yaşamın gerçekliği olan ölümden kaçış yolunu tekrar ölüme bağlayan farkındalığın trajik bir şekilde sonlanışının öyküsünü ele alır.
Sosyal Bilimler Müzik
Sosyal Bilimler'de yeni bir müzik listesi.
Albümün Adı: Diken ve Adak
Albümün Süresi: 1 Saat 23 Dakika (15 Parça)
Albümün Açıklaması: "Den vollbringenden Tod zeige ich euch, der den Lebenden ein Stachel und ein Gelöbniss wird." [Tamamına erdiren ölümü göstereceğim size, yaşayanlar için bir diken ve adak olacak ölümü.] —Friedrich Nietzsche
Albüm Kapak Resmi: Mario Nevado
Listeyi Spotify üzerinden dinleyebilirsiniz.
Eski Müzik Listeleri
Sosyal Bilimler Duyuru
Yaşamına son verişinin sekizinci yılında Mehmet Pişkin'i anıyoruz.
Çevirmenlik Başvurusu
Sosyal Bilimler kurulduğu günden beri gönüllük esasına göre çalışan ve içerik üreten bir web sitedir. Bu içerik üretiminin sürdürülebilirliği için süre kısıtlaması bulunmaksızın gönüllü çevirmenlerin başvurularına açıktır. Sosyal Bilimler bünyesinde çeviri yapmak isterseniz şayet:
Çevirmenden ayda en az 1 çeviri çalışması ile katkı sağlaması beklenir.
Çevirilecek metinler genellikle max. 10-15 sayfa kadardır, daha fazla sayıdaki çevirilerde çevirmene daha uzun süre verilerek çalışmanın zamana yayılarak çevrilmesi yolu tercih edilebilir.
Çeviri metni, akademik / yarı akademik bir makale olabileceği gibi gazete / internet sitelerinin yorum sayfalarındaki metinler şeklinde de olabilir.
Çevrilecek metnin içeriğini / konusunu belirlemek genel yayın yönetmenine bağlıdır. Bu seçim sırasında çeviri yapacak kişinin ilgi alanları da dikkate alınabilir.
Çeviri yapacak adaya kısa bir deneme metni gönderilir ve çevrilmesi talep edilir. Çeviri uygun görülürse aday ile çalışmaya başlanır.
Her iki tarafı da memnun eden verimli bir çalışma süreci tesis edilebilirse, genel yayın yönetmeni, temasta olduğu ve birlikte çalıştığı yayınevlerine çevirmeni yönlendirebilir ve —bir çok kez gerçekleştiği üzere— kitap çevirisi için imkân yaratabilir.
Kapatırken...
Türkiye'de sosyal bilim odaklı yayıncılık hiçbir zaman kolay olmadı, bugün de değil. Bizlere bu meşakkatli yolda destek olmak isterseniz (abone değilseniz) e-posta bültenimize buradan abone olabilir ve etrafınızdakilere bulten.sosyalbilimler.org üzerinden abone olmalarını dile getirebilirsiniz. Ve elbette Web, Twitter, Facebook, Instagram ve Telegram üzerinden bizleri takip edebilirsiniz.
Haftaya pazar saat 12:00'de görüşmek dileğiyle! 👋